Σοσιαλισμός και τσα-τσα-τσα


Εκπληκτικές φωτογραφίες της Ανιές Βαρντά από την επίσκεψή της τον Δεκέμβριο του 1962 στην Κούβα παρουσιάζονται για πρώτη φορά σε μια σημαντική έκθεση-αφιέρωμα στην «Γκαλερί Φωτογραφίας» του Κέντρου Πομπιντού. Μαζί τους κι ένα ντοκιμαντέρ που δημιούργησε η καλλιτέχνις για να εκφράσει την εμπειρία της από τη διαμονή της στην Αβάνα.
Η Ανιές Βαρντά, 87 χρόνων σήμερα, αλλά πάντα δημιουργική, επισημαίνει συχνά ότι έχει τρεις ζωές: «φωτογράφος, σκηνοθέτις, εικαστική καλλιτέχνις». Οι βιογράφοι της τονίζουν ότι από αυτές τις τρεις ζωές, η πρώτη είναι λιγότερο γνωστή.
Το ταξίδι της στην Κούβα εγγράφεται στην κινητοποίηση των Γάλλων καλλιτεχνών και διανοουμένων, που επισκέφτηκαν τότε το νησί. Ο Ζαν-Πολ Σαρτρ, η Σιμόν ντε Μποβουάρ, ο Ζεράρ Φιλίπ, ο Κρις Μαρκέρ, ο Ανρί Καρτιέ-Μπρεσόν, ο Ρενέ Μπoυρί, η Μαργκερίτ Ντιράς και άλλες προοδευτικές προσωπικότητες ταξίδεψαν στην Αβάνα και έδωσαν τη μαρτυρία τους για τα ιστορικά γεγονότα της δεκαετίας του 1960.
ΑβάναΑβάνα, 2 Ιανουαρίου 1963, 4α γενέθλια της επανάστασης. Δεξιά, γιορτή στο Cubanacan, 1963 | Agnès Varda, Centre Pompidou
Στο νησί της Καραϊβικής, η Βαρντά γοητεύεται από την ορμή της λαϊκής κινητοποίησης που οδήγησε σε επανάσταση. Αλλά δεν έχει αυταπάτες, διατηρεί κριτική στάση απέναντι στα αδιέξοδα και τις αντιφάσεις που διαπιστώνει. Εχουν περάσει τέσσερα χρόνια από τότε που ο Φιντέλ Κάστρο και το κίνημα του Movimiento ανέτρεψαν τον υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ δικτάτορα Φουλχένσιο Μπατίστα.
Μετά την αποτυχημένη απόβαση στον Κόλπο των Χοίρων, τη δημιουργία του οικονομικού εμπάργκο και την κρίση των πυραύλων, η ένταση με τις Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκεται στο αποκορύφωμά της. Τον Οκτώβριο του 1962 οι φωτογραφίες που πάρθηκαν από αναγνωριστικό αεροσκάφος των ΗΠΑ δείχνουν ότι οι Σοβιετικοί κατασκευάζουν στο νησί ράμπες για την εκτόξευση πυρηνικών κεφαλών.
Μόνο οι εντατικές διεθνείς διαπραγματεύσεις επιτρέπουν να αποφευχθεί μια αιφνίδια «αναζωπύρωση» του Ψυχρού Πολέμου στην καρδιά της Καραϊβικής, που θα μπορούσε να προκαλέσει παγκόσμια σύρραξη.
Στην Αβάνα και στα περίχωρα η Ανιές Βαρντά ανακαλύπτει ένα εκπληκτικό κοκτέιλ από την πανταχού παρούσα πολιτική και την αχαλίνωτη φιληδονία. Η Κούβα αντιπροσωπεύει στα μάτια της την πρωτοφανή συνάντηση «του σοσιαλισμού και του χορού τσα-τσα-τσα».
Τραβάει χιλιάδες φωτογραφίες για να τις χρησιμοποιήσει σε ένα ντοκιμαντέρ. Απεικονίζει τη νευρική ατμόσφαιρα της πόλης, το λικνιστικό βάδισμα των γυναικών, την κοπή του ζαχαροκάλαμου, τους αυτοσχέδιους χορούς του δρόμου και τις ατελείωτες ομιλίες του Κάστρο εμπρός στο πλήθος, που έχει ήδη κατακτήσει. Οι φωτογραφίες παίζουν με τη σύνθεση του πρώτου πλάνου και του βάθους του πεδίου. Τα στιγμιότυπα έχουν την ποιότητα του διεισδυτικού βλέμματος, αλλά και μια διαρκή κινητικότητα.
Επιστρέφοντας στο Παρίσι, η σκηνοθέτις κινηματογραφεί μια σειρά φωτογραφιών. Δημιουργεί συνεχή ροή εικόνων στην οθόνη. Διαβάζονται επεξηγηματικά κείμενα από τον Μισέλ Πικολί και από την ίδια. Γεννιέται μια ταινία τριάντα λεπτών, που κυκλοφόρησε το Μάιο του 1964 με τον τίτλο «Γεια σας Κουβανοί» και βραβεύτηκε με το χάλκινο μετάλλιο στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Βενετίας.
Οι επιλογές των εικόνων, η καινοτομία του στιλ, η αυθεντική έκφραση μιας γυναίκας καλλιτέχνιδας, η πολιτική οξυδέρκεια της Βαρντά κάνουν το φιλμ ένα από τα πιο σημαντικά ντοκιμαντέρ της δεκαετίας.
Σε όλη τη διάρκεια της έκθεσης γίνονται εκδηλώσεις, με συμμετοχή της ίδιας της Ανιές Βαρντά, η οποία εξηγεί τα ανέκδοτα μέχρι τώρα κινηματογραφικά της ντοκουμέντα, την αλληλουχία της φωτογραφικής και της κινηματογραφικής της έκφρασης.
Το έργο της είναι πολυδιάστατο. Γεννήθηκε στο Βέλγιο το 1928 και μεγάλωσε στις Βρυξέλλες πριν μετακομίσει στο Παρίσι για σπουδές. Θεωρείται μία από τις μεγάλες μορφές του ανεξάρτητου κινηματογράφου στη Γαλλία («H Κλεό από τις 5 ώς τις 7», «Jane B par Agnes V», «Δίχως στέγη, δίχως νόμο», «Kung Fu Master»). Συνεργάστηκε με τους Ζαν Βιλάρ, Ζεράρ Φιλίπ, Μαρία Καζαρές, Αλέν Ρενέ, Σίλβια Μονφόρ, Φιλίπ Νουαρέ.
Συνδέθηκε με το «Νέο Κύμα», το φεμινιστικό κίνημα και την έκφραση των χίπις. Hταν παντρεμένη επί πολλά χρόνια, μέχρι τον θάνατό του το 1990, με τον θρυλικό σκηνοθέτη Ζακ Ντεμί («Οι ομπρέλες του Χερβούργου»). Τα δέκα τελευταία χρόνια εκφράζεται και ως εικαστική καλλιτέχνις συνδυάζοντας φωτογραφίες και βίντεο με τις εγκαταστάσεις της.
info:
Διάρκεια μέχρι 1η Φεβρουαρίου.
πηγή: efsyn.gr/Συντάκτης Ήρα Φελουκατζή