Ο γιος του
Σαούλ.- Saul fia
Μια ταινία που - επιτέλους μετά από αλλεπάλληλες
αναβολές - κατάφερα να παρακολουθήσω χθες σε ένα κινηματογράφο και η οποία είχε
πρωτοβγεί στις αίθουσες τον Νοέμβριο του 2015, με έκανε να αναρωτηθώ, για άλλη
μια φορά, πόσο βαθιά μπορεί να φτάσει η βύθιση στο έρεβος του ανθρώπινου
μυαλού.
Η ταινία ονομάζεται ο γιος του Σαούλ.- Saul fia, είναι Ουγγρικής παραγωγής, 2015, σε Σκηνοθεσία του
Λάζλο Νέμες και έχει ως κύριο πρωταγωνιστή τον ποιητή και μερικές φορές ηθοποιό
Γκέζα Ρόχινγκ.
Δεν είμαι κριτικός Τέχνης για να κάνω
οποιαδήποτε κριτικά σχόλια όσον αφορά το τεχνικό κομμάτι της ταινίας η το
σκηνοθετικό, όμως ως σκεπτόμενος θεατής
θα πω δυο λόγια για τα συναισθήματα που μου δημιουργήθηκαν βλέποντας αυτή την
ταινία: Η αντίπερα όχθη της ζωής μπορεί να είναι ο φυσικός θάνατος, όμως η
Κόλαση δεν έρχεται με αυτόν. Είναι εδώ δίπλα μας, κοντά μας και κατοικεί μέσα
μας, στο μυαλό μας, στη ψυχή μας, στο κενό μας. Αυτός είναι και ο λόγος που την
δημιουργήσαμε. Πλάσαμε και σχηματοποιήσαμε φαντασιακά το εντός μας αιώνιο
έμφυτο έρεβος. Η διαδρομή μας από τους ζωντανούς στους νεκροζώντανους, γίνεται
μέσα από άρρωστα μακάβριες νοητικές
ρωγμές βέβηλων εγκεφάλων, καταφρονητών όχι μόνο της ελευθερίας, του μόχθου και
της προκοπής ανθρώπων αλλά και λαών
ολόκληρων.
Αυτή η χθεσινή 107΄λεπτη διαδρομή μου μέσα από
αυτή την ταινία, με έφερε αντιμέτωπη με το πρόσωπο του τρόμου και της φρίκης
και για ένα πράγμα με έκανε απόλυτα σίγουρη: Τα μυαλά που μπορούν να προβούν σε τέτοιες φρικαλεότητες
δεν έχουν ιδεολογία. Έχουν μόνο αρρώστια. Είναι ικανά για όλα!
Η ταινία διαδραματίζεται τον Οκτώβριος 1944 στο
στρατόπεδο Άουσβιτς-Μπίρκεναου. Πρώτη φορά έχω δει ταινία που αφορά την
γενοκτονία των Εβραίων στα Ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης των Γερμανών, που
το μεγαλύτερο μέρος της να έχει γυριστεί μέσα στο στρατόπεδο, σε όλους τους
χώρους και να σε σταματά ακριβώς απέξω
από τον θάλαμο αερίων, να ακούς τις γροθιές στις πόρτες και στα ντουβάρια, τα
ουρλιαχτά, την οργή και τον θρήνο των εκτελουμένων και να νοιώθεις ότι χάνεσαι
μαζί τους. Η ταινία σε σταματά ακριβώς στην είσοδο των κρεματορίων, στην είσοδο
του θαλάμου αερίων συμβολοποιώντας τον ως ένα
απαγορευμένο δωμάτιο και για το σώμα αλλά και για την ψυχή. Δεν μπορεί κανένας
να μπει μέσα σε αυτό. Άλλωστε ποιος μπήκε και βγήκε ζωντανός για να το περιγράψει
;
Την απόγνωση και την φρίκη την βλέπεις στα μάτια
αυτών που είναι ακριβώς απέξω και τους ακούνε. Των Sonderkommando, της ομάδας
των Εβραίων κρατουμένων η οποία έχει απομονωθεί από το στρατόπεδο και είναι
αναγκασμένη να βοηθά τους Ναζί στον μηχανισμό των μεγάλης κλίμακας εκτελέσεων.
Όμως ακόμα και αυτοί ζούσαν μόνο λίγους μήνες και μετά τους εξολόθρευαν οι Ναζί
για να μην βγουν έξω και μαρτυρήσουν τι γινόταν μέσα σε αυτά τα εργοστάσια
εκτέλεσης. Ακριβώς όπως το αναφέρω: Σε
αυτή την ταινία συνειδητοποίησα ότι το Αουσβιτς ήταν Εργοστάσιο εκτελέσεων. Όλα
κανονισμένα μέχρι την παραμικρή λεπτομέρεια. Πόσα «κομμάτια» έπρεπε να
εξολοθρευτούν κάθε φορά ήταν προκαθορισμένο.
-- Πόσα κομμάτια έχουμε ακόμα σε αυτή την
παρτίδα, ρώταγε ο Ναζί , τον «Καπο»
( Καπο:
επιλεγμένοι από τους στρατοπεδάρχες, υγιείς Εβραίοι, επικεφαλείς των Sonderkommando.
Sonderkommando υγιείς Εβραίοι υποχρεώνονται να γδύνουν, να τους αφαιρούν
όλα τα περιουσιακά και στοιχεία ταυτότητας που κουβαλούν πάνω τους, να τους
οδηγούν στο θάλαμο, να συλλέγουν κατόπιν τα πτώματα, να καθαρίζουν, έως να
ρίχνουν τους λόφους από στάχτη των κρεματορίων στο ποτάμι. )
-- 1000 κύριε ….
-- Άρα 3 φορές απόψε, όλη την νύχτα.
-- Μάλιστα κύριε.
-- Θέλω με τη σειρά ...δύο άνδρες, μια γυναίκα,
ένα παιδί. Με τη σειρά αυτή ακριβώς.
-- Μάλιστα κύριε.
-- Άντε ξεκίνα. Πρέπει να γίνουν όλα καλά, να καθαριστούν,
να πλυθούν, να απολυμανθούν.
-- Μάλιστα κύριε…
-- Α και που είσαι.
-- Μάλιστα κύριε…
--
Θέλω ένα κατάλογο με 70 Sonderkommando , για αύριο.
-- Μάλιστα κύριε…
Εδώ βρίσκεται ολόκληρο το πρωτόγονο Σύμπαν της
ανθρώπινης ψυχής που ο ζωντανός – νεκροζώντανος Κάπο, αναγκάζεται να επιλέξει
ποιος άλλος συγκρατούμενος του, χωρίς προσδιορισμένα χαρακτηριστικά και αναμνήσεις
θα φύγει από τον κόσμο των ζόμπι και θα
πάει στον κόσμο των εμφανώς νεκρών.
Να την δείτε αυτή την ταινία.
Είναι μια ταινία που δεν αναφέρεται καν στο
Ολοκαύτωμα η στη γενοκτονία η σε ιστορικά γεγονότα της εποχής εκείνης, αλλά
παρουσιάζει δύο μέρες από την ζωή ενός ειδικού κρατουμένου. Είναι μια ταινία που παρακολουθεί αδιάλειπτα και
εξοντωτικά τον Ούγγρο κρατούμενο Σαούλ Αουσλόντερ στο στρατόπεδο συγκέντρωσης
Άουσβιτς-Μπίρκεναου.
Ενώ δουλεύει σε ένα από τα κρεματόρια, ο Σαούλ
ανακαλύπτει το πτώμα ενός αγοριού το οποίο ισχυρίζεται στους άλλους ότι είναι
παιδί του. Και ενώ κάποιοι Sonderkommando σχεδιάζουν εξέγερση, ο Σαούλ
αποφασίζει να φέρει εις πέρας μια αδύνατη αποστολή: να σώσει το σώμα του
παιδιού από τις φλόγες, να βρει έναν ραβίνο να απαγγείλει την νεκρώσιμη
ακολουθία και να θάψει το αγόρι όπως πρέπει. Χάνει το μπαρούτι που
διακινδύνευσε για να αποκτήσει μόνο και μόνο γιατί θεωρεί ότι αυτή είναι μια
ανούσια προσπάθεια. Δεν πρόκειται ποτέ να σωθούν από το κολαστήριο. Όλη του η
προσοχή έχει στραφεί πώς να θάψει με αξιοπρέπεια το παιδί. Αυτός ο ζωντανός –
νεκρός δεν έχει τίποτα πλέον να χάσει, αλλά στην προσπάθεια του για αξιοπρεπή ταφή
αυτού του νέου απέκτησε έστω και για λίγο νόημα η τραγική ζωή του. Η ταφή αυτού
του παιδιού – που είναι η ταφή όλων των Εβραίων – είναι η προσπάθεια να
ξεκουραστεί με αξιοπρέπεια η ψυχή όταν ένα επίγειο ταξίδι είναι ανούσιο,
βραχυχρόνιο και χωρίς επιστροφή.
Τα σωριασμένα πτώματα παντού, μισοτελειωμένες
προσευχές που δεν υπάρχει και νόημα να ειπωθούν, κραυγές, κλάματα, διαταγές σε
απόλυτα βίαιο τόνο, εκρήξεις και διαρκές κροτάλισμα πυροβόλων, μαζί με την
ομιχλώδη σκόνη από τις στάχτες των καμένων κορμιών που σηκώνεται όταν την
πετάνε στο ποτάμι, είναι μια αίσθηση που αναρωτιέσαι πως θα την αντέξεις ως
κληρονομιά για το ανθρώπινο είδος σου.
-- Τι βουνό είναι αυτό που έγινε; Πάρτε το από
δώ… Μαζέψτε το…
(Βουνό από νεκρά κορμιά μετά τον θάλαμο αερίων)
-- Μην πετάς τη σκόνη έξω. Μη σου ξεφεύγει
σκόνη…
( Η σκόνη ήταν η στάχτη των νεκρών κορμιών. Μετά
τον θάλαμο αερίων, αφού τα μάζευαν, τα έκαιγαν)
-- Δεν χωράνε όλα στους θαλάμους. Στους λάκκους
αυτούς…
(Υπήρχαν τεράστιοι λάκκοι, που τους πήγαιναν
γυμνούς σε σειρά, τους πυροβολούσαν μπροστά στο λάκκο και μετά τους έκαιγαν
αμέσως με ένα φλογοβόλο. Όσοι ήταν στην σειρά έβλεπαν τι συνέβαινε, τι τους
περίμενε, έκλαιγαν, ούρλιαζαν, προσεύχονταν και ακολουθούσαν στωικά την σειρά
τους.)
Μαζί με όλα τα τραγικά, άλλο ένα τραγικό, για
μένα, διαφαίνεται. Είμαστε οι νεότεροι
αυτόπτες μάρτυρες ενός Αρχαίου Κόσμου που παθαίνει στα χέρια μας. Το έχω
ξαναγράψει ότι περνάμε στην εποχή της Μετα- Νεωτερικότητας, όμως πλέον κατάλαβα
ότι αυτή η εποχή που ζήσαμε και που ζούμε θα ξεψυχήσει στα χέρια μας. Sic
transit Gloria mundi…Το
στρατόπεδο του Άουσβιτς δεν διαφέρει σε τίποτα από τις Ρωμαϊκές σκηνές στο
Κολοσσαίο αλλά χωρίς την προέκταση της αυτοθυσίας που αξίζει και θα φέρει έναν
καλύτερο κόσμο, ουτε της ψυχής που ξέρει σίγουρα ότι θα πάει στον Σωτήρα της.
Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Γερμανών η ψυχή προσπαθεί μόνη της να βρεί
Σωτήρα. Είναι χειρότερα και από τα καθαρτήρια του Δάντη. Όταν ο Θεός αδυνατεί
να βοηθήσει τον άνθρωπο, τότε πρέπει να βοηθήσει ο άνθρωπος και τον Θεό ( αν
τον αγαπά πραγματικά) και τον εαυτό του. Πεθαίνουν Αξίες και αξιώσεις που
καταρρέουν μαζί με τις Θεϊκές αδυναμίες για αποτελεσματική βοήθεια από την
επίγεια άδικη κόλαση, δίνουν δε την θέση τους στην αποτελεσματική αμφισβήτηση.
Ο Άνθρωπος αδυνατεί να φτιάξει αποτελεσματικούς και φιλεύσπλαχνους Θεούς. Αδυνατεί
να εδραιώσει αληθινή πίστη.
Εδραιώνει όμως την συνέχεια της φυλής του στη
μορφή ενός κατάξανθου μικρού Εβραίου που σώζεται από το χέρι ενός
…Γερμανού! Βαδίζει μόνος του και χάνεται
μέσα στην ομιχλη του δάσους…Πολύ με προβλημάτισε αυτή η λύση…
Θα είμαστε οι γεννήτορες μιας Νέας Εποχής
συνοδευόμενης όχι μόνο από Οικονομική κρίση αλλά και από κοσμοϊστορικά
γεγονότα…
Πληροφοριακά: Ο Σαούλ ήταν ο πρώτος βασιλιάς του
Ισραήλ (1032;-1011 π.Χ.). Ήταν γιος του Κις, που ήταν πλούσιος και ισχυρός από
τη φυλή Βενιαμίν (Α' Βασιλειών 9,1-2. 10,21. 14,51. Α' Παραλειπομένων 8,33.
9,39. 12,1. 26,28). Ο Σαούλ ήταν άνδρας υψηλόσωμος, αγαθός και ωραίος. Ήταν ο
ομορφότερος και ο υψηλότερος ανάμεσα στους Ισραηλίτες (Α' Βασιλειών 9,2.
10,23). Το όνομά του σημαίνει "επιθυμητός". «Ο Κις είχε έναν γιο που
ονομαζόταν Σαούλ και ήταν νέος, υψηλόσωμος, αγαθός και ωραίος. Δεν υπήρχε
ωραιότερος άνθρωπος απ' αυτόν ανάμεσα στους Ισραηλίτες. Ήταν ένα κεφάλι ψηλότερος
από κάθε άλλον μέσα σ' όλο το λαό (Α' Παραλειπομένων 8,33. Α' Βασιλειών
9,1-2).». Λέγετα ότι ο Σαούλ σε ηλικία που ήταν πια βασιλιάς άρχισε να
παρουσιάζει δείγματα παρανοικότητας.
Ο Σαούλ είχε τέσσερις γιους, ένας εξ αυτών ήταν
ο Ιωνάθαν, με τον οποίον είχε εξαιρετικά ταραγμένες σχέσεις λόγω της διαρκώς ανερχόμενης
παρανοϊκότατης του.
Σε όλο το διάστημα της ζωής του Σαούλ ο πόλεμος
των Ισραηλιτών εναντίον των αλλόφυλων λαών ήταν έντονος (Α' Βασιλειών 14,52). Ο
Σαούλ πολέμησε και νίκησε όλους τους εχθρούς του Ισραήλ, τους Μωαβίτες, τους
Αμμωνίτες, τους Ιδουμαίους, τους Φιλισταίους, τους Αμαληκίτες, το βασίλειο του
Σουβά και τους κατοίκους της Βαιθεώρ. Ο Σαούλ απάλλαξε τους Ισραηλίτες από τους
εχθρικούς λαούς που συνεχώς τους λεηλατούσαν (Α' Βασιλειών 14,47-48).
Ο Ιωνάθαν ήταν πάρα πολύ φίλος και αγαπούσε πάρα
πολύ τον Δαυίδ. Τον γνωστό μας Δαυίδ από τον Γολιάθ.
Ευφροσύνη Μπούτσικα
Διπλ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός & Μηχανικός Η/Υ Ε.Μ.Π
M.Sc Τεχνο- Οικονομικά Συστήματα