Προβολή στο Πολιτιστικό Κέντρο "Το Τελευταίο Μετρό" του Φρανσουά Τρυφώ

Η Κινηματογραφική Λέσχη Πολιτιστικού Κέντρου Εργαζομένων ΟΤΕ Ν. Αττικής, παρουσιάζει την Παρασκευή 27/2 στις 20:30, με ελεύθερη είσοδο την ταινία:

“Το τελευταίο Μετρό” (Le Dernier Metro) Γαλλία – 1980 – 130’ - Έγχρωμο. Σκηνοθεσία: Φρανσουά Τρυφώ

Με τους: Κατρίν Ντενέβ, Ζεράρ Ντεπαρντιέ, Αντρέα Φερεόλ, Χάιντς Μπένετ, Ζαν Πουαρέ

Υπόθεση: Παρίσι, 1942. Στην κατεχόμενη από τους Ναζί γαλλική πρωτεύουσα, η Μαριόν, μια πρώην κινηματογραφική σταρ, διευθύνει το θέατρο της Μονμάρτης. Ο άντρας της, Λουκά, που είναι Εβραίος στην καταγωγή, κρύβεται στο υπόγειο του θεάτρου. Για να αντιμετωπίσει τα διάφορα οικονομικά προβλήματα και να κρατήσει το θέατρο ζωντανό, η Μαριόν θα θελήσει να ανεβάσει μια νέα παράσταση και θα προσλάβει ως πρωταγωνιστή τον Μπερνάρ, έναν ανερχόμενο ηθοποιό. Ο ερχομός του νέου ηθοποιού θα την αναστατώσει συναισθηματικά και θα αλλάξει τη ζωή όλων τους.

Σε ένα τέλειο δείγμα σινεμά που αφηγείται ταυτόχρονα κάτι τόσο προσωπικό κι όμως τόσο συλλογικό, ο Τριφώ επιβιβάζει σε αυτό το «Τελευταίο Μετρό» όλες τις εμμονές του: την αγάπη του για το σινεμά, την παιδική (του) ηλικία, τον Ζαν Ρενουάρ, την προβληματική του πάνω στην επιβίωση, τον τρόπο που αλληλεπιδρούν η ζωή με την Τέχνη, τον έρωτα ως ένα αιώνιο αλλά ημιτελές θεατρικό έργο του παραλόγου.

H μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία στην καριέρα του Φρανσουά Τριφώ, μια ταινία για τον έρωτα και τον πόλεμο, όσα συμβαίνουν πάνω και πίσω από τη σκηνή του θεάτρου που λέγεται ζωή.

10 βραβεία Σεζάρ και υποψηφιότητα για Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας.

Την ταινία θα προλογίσει το μέλος της ομάδας Επαμεινώνδας Μπικάκης.

(Η χορηγία των ταινιών είναι ευγενική παροχή της New Star και του κ. Βελισσάριου Κοσυβάκη.)

Η Υπεύθυνη της Κινηματογραφικής Λέσχης Στάικου Σέβη

22 Φεβρουαρίου 1993. Μ. Χατζιδάκις. Η Συναυλία και το κείμενο-μανιφέστο κατά του Νεοναζισμού

Στις 22 Φεβρουαρίου 1993, ο Μάνος Χατζιδάκις διηύθυνε για τελευταία φορά την Ορχήστρα των Χρωμάτων, το μουσικό σύνολο που ο ίδιος είχε δημιουργήσει στις 23 Νοεμβρίου 1989. Δύο ημέρες αργότερα, στις 24 Φεβρουαρίου, υπέστη καρδιακό επεισόδιο και από τότε η ζωή του κύλησε με πολλά προβλήματα υγείας, μέχρι την αποδημία του στις 15 Ιουνίου 1994.

Η συναυλία της Ορχήστρας των Χρωμάτων δόθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με τίτλο «Διαμαρτυρία κατά του Νεοναζισμού» και περιλάμβανε έργα Κουρτ Βάιλ (Συμφωνία αρ. 2), Φραντς Λιστ (Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα αρ. 1) και Μπέλα Μπάρτοκ (Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα αρ. 3) με σολίστ τον ούγγρο πιανίστα Γκιόργκι Σάντορ. Ήταν μία εποχή που τα νεοναζιστικά πολιτικά μορφώματα έκαναν αισθητή την παρουσία τους στην Ευρώπη, λίγα χρόνια μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού.

Το πρόγραμμα της συναυλίας περιείχε και ένα κείμενο-μανιφέστο του μεγάλου Έλληνα συνθέτη κατά του νεοναζισμού, που «δεν είναι οι άλλοι… είμαστε εσείς και εμείς», με τίτλο «Σκέψεις και παρατηρήσεις για το αναζωογονημένο φαινόμενο του νεοναζισμού». Το κείμενο αυτό του Χατζιδάκι είναι διαχρονικά επίκαιρο και διατηρεί ατόφια την αξία του.

Σκέψεις και παρατηρήσεις για το αναζωογονημένο φαινόμενο του νεοναζισμού

Ο νεοναζισμός, ο φασισμός, ο ρατσισμός και κάθε αντικοινωνικό και αντιανθρώπινο φαινόμενο συμπεριφοράς δεν προέρχεται από ιδεολογία, δεν περιέχει ιδεολογία, δεν συνθέτει ιδεολογία.

Είναι η μεγεθυμένη έκφραση-εκδήλωση του κτήνους που περιέχουμε μέσα μας χωρίς εμπόδιο στην ανάπτυξή του, όταν κοινωνικές ή πολιτικές συγκυρίες συντελούν, βοηθούν, ενισχύουν τη βάρβαρη και αντιανθρώπινη παρουσία του.

Η μόνη αντιβίωση για την καταπολέμηση του κτήνους που περιέχουμε είναι η Παιδεία. Η αληθινή παιδεία και όχι η ανεύθυνη εκπαίδευση και η πληροφορία χωρίς κρίση και χωρίς ανήσυχη αμφισβητούμενη συμπερασματολογία. Αυτή η παιδεία που δεν εφησυχάζει ούτε δημιουργεί αυταρέσκεια στον σπουδάζοντα, αλλά πολλαπλασιάζει τα ερωτήματα και την ανασφάλεια. Όμως μια τέτοια παιδεία δεν ευνοείται από τις πολιτικές παρατάξεις και από όλες τις κυβερνήσεις, διότι κατασκευάζει ελεύθερους και ανυπότακτους πολίτες μη χρήσιμους για το ευτελές παιχνίδι των κομμάτων και της πολιτικής. Κι αποτελεί πολιτική «παράδοση» η πεποίθηση πως τα κτήνη, με κατάλληλη τακτική και αντιμετώπιση, καθοδηγούνται, τιθασεύονται. 

Ενώ τα πουλιά… Για τα πουλιά, μόνον οι δολοφόνοι, οι άθλιοι κυνηγοί αρμόζουν, με τις «ευγενικές παντός έθνους παραδόσεις». 

Κι είναι φορές που το κτήνος πολλαπλασιαζόμενο κάτω από συγκυρίες και με τη μορφή «λαϊκών αιτημάτων και διεκδικήσεων» σχηματίζει φαινόμενα λοιμώδους νόσου που προσβάλλει μεγάλες ανθρώπινες μάζες και επιβάλλει θανατηφόρες επιδημίες. 

Πρόσφατη περίπτωση ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος. Μόνο που ο πόλεμος αυτός μας δημιούργησε για ένα διάστημα μιαν αρκετά μεγάλη πλάνη, μιαν ψευδαίσθηση. Πιστέψαμε όλοι μας πως σ’ αυτό τον πόλεμο η Δημοκρατία πολέμησε το φασισμό και τον νίκησε. Σκεφθείτε: η «Δημοκρατία», εμείς με τον Μεταξά κυβερνήτη και σύμμαχο τον Στάλιν, πολεμήσαμε το ναζισμό, σαν ιδεολογία άσχετη από μας τους ίδιους. Και τον… νικήσαμε. Τι ουτοπία και τι θράσος. Αγνοώντας πως απαλλασσόμενοι από την ευθύνη του κτηνώδους μέρους του εαυτού μας και τοποθετώντας το σε μια άλλη εθνότητα υποταγμένη ολοκληρωτικά σ’ αυτό, δεν νικούσαμε κανένα φασισμό αλλά απλώς μιαν άλλη εθνότητα επικίνδυνη που επιθυμούσε να μας υποτάξει. 

Ένας πόλεμος σαν τόσους άλλους από επικίνδυνους ανόητου σε άλλους ανόητους, περιστασιακά ακίνδυνους. Και φυσικά όλα τα περί «Ελευθερίας», «Δημοκρατίας», και «λίκνων πνευματικών και μη», για τις απαίδευτες στήλες των εφημερίδων και τους αφελείς αναγνώστες. Ποτέ δεν θα νικήσει η Ελευθερία, αφού τη στηρίζουν και τη μεταφέρουν άνθρωποι, που εννοούν να μεταβιβάζουν τις δικές τους ευθύνες στους άλλους. (Κάτι σαν την ηθική των γερόντων χριστιανών. Το καλό και το κακό έξω από μας. Στον Χριστό και τον διάβολο. Κι ένας Θεός που συγχωρεί τις αδυναμίες μας εφόσον κι όταν τον θυμηθούμε μες στην ανευθυνότητα του βίου μας. Επιδιώκοντας πάντα να εξασφαλίσουμε τη μετά θάνατον εξακολουθητική παρουσία μας. Αδυνατώντας να συλλάβουμε την έννοια της απουσίας μας. Το ότι μπορεί να υπάρχει ο κόσμος δίχως εμάς και δίχως τον Καντιώτη τον Φλωρίνης). 

Δεν θέλω να επεκταθώ. Φοβάμαι πως δεν έχω τα εφόδια για μια θεωρητική ανάπτυξη, ούτε την κατάλληλη γλώσσα για τις απαιτήσεις του όλου θέματος. Όμως το θέμα με καίει. Και πριν πολλά χρόνια επιχείρησα να το αποσαφηνίσω μέσα μου. Σήμερα ξέρω πως διέβλεπα με την ευαισθησία μου τις εξελίξεις και την επανεμφάνιση του τέρατος. Και δεν εννοούσα να συνηθίσω την ολοένα αυξανόμενη παρουσία του. Πάντα εννοώ να τρομάζω. 

Ο νεοναζισμός δεν είναι οι άλλοι. Οι μισητοί δολοφόνοι, που βρίσκουν όμως κατανόηση από τις διωκτικές αρχές λόγω μιας περίεργης αλλά όχι και ανεξήγητης συγγενικής ομοιότητος. Που τους έχουν συνηθίσει οι αρχές και οι κυβερνήσεις σαν μια πολιτική προέκτασή τους ή σαν μια επιτρεπτή αντίθεση, δίχως ιδιαίτερη σημασία που να προκαλεί ανησυχία. (Τελευταία διάβασα πως στην Πάτρα, απέναντι στο αστυνομικό τμήμα άνοιξε τα γραφεία του ένα νεοναζιστικό κόμμα. Καμιά ανησυχία ούτε για τους φασίστες, ούτε για τους αστυνομικούς. Ούτε φυσικά για τους περιοίκους). 

Ο εθνικισμός είναι κι αυτός νεοναζισμός. Τα κουρεμένα κεφάλια των στρατιωτών, έστω και παρά τη θέλησή τους, ευνοούν την έξοδο της σκέψης και της κρίσης, ώστε να υποτάσσονται και να γίνονται κατάλληλοι για την αποδοχή διαταγών και κατευθύνσεων προς κάποιο θάνατο. Δικόν τους ή των άλλων. Η εμπειρία μου διδάσκει πως η αληθινή σκέψη, ο προβληματισμός οφείλει κάπου να σταματά. Δεν συμφέρει. Γι’ αυτό και σταματώ. Ο ερασιτεχνισμός μου στην επικέντρωση κι ανάπτυξη του θέματος κινδυνεύει να γίνει ευάλωτος από τους εχθρούς. Όμως οφείλω να διακηρύξω το πάθος μου για μια πραγματική κι απρόσκοπτη ανθρώπινη ελευθερία. 

Ο φασισμός στις μέρες μας φανερώνεται με δυο μορφές. Ή προκλητικός, με το πρόσχημα αντιδράσεως σε πολιτικά ή κοινωνικά γεγονότα που δεν ευνοούν την περίπτωσή τους ή παθητικός μες στον οποίο κυριαρχεί ο φόβος για ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Ανοχή και παθητικότητα λοιπόν. Κι έτσι εδραιώνεται η πρόκληση. Με την ανοχή των πολλών. Προτιμότερο αργός και σιωπηλός θάνατος από την αντίδραση του ζωντανού και ευαίσθητου οργανισμού που περιέχουμε. 

Το φάντασμα του κτήνους παρουσιάζεται ιδιαιτέρως έντονα στους νέους. Εκεί επιδρά και το marketing. Η επιρροή από τα Μ.Μ.Ε. ενός τρόπου ζωής που ευνοεί το εμπόριο. Κι όπως η εμπορία ναρκωτικών ευνοεί τη διάδοσή τους στους νέους, έτσι και η μουσική, οι ιδέες, ο χορός και όσα σχετίζονται με τον τρόπο ζωής τους έχουν δημιουργήσει βιομηχανία και τεράστια κι αφάνταστα οικονομικά ενδιαφέρονται. Και μη βρίσκοντας αντίσταση από μια στέρεη παιδεία όλα αυτά δημιουργούν ένα κατάλληλο έδαφος για να ανθίσει ο εγωκεντρισμός η εγωπάθεια, η κενότητα και φυσικά κάθε κτηνώδες ένστιχτο στο εσωτερικό τους. Προσέξτε το χορό τους με τις ομοιόμορφες στρατιωτικές κινήσεις, μακρά από κάθε διάθεση επαφής και επικοινωνίας. Το τραγούδι τους με τις συνθηματικές επαναλαμβανόμενες λέξεις, η απουσία του βιβλίου και της σκέψης από τη συμπεριφορά τους και ο στόχος για μια άνετη σταδιοδρομία κέρδους και εύκολης επιτυχίας. 

Βιώνουμε μέρα με τη μέρα περισσότερο το τμήμα του εαυτού μας – που ή φοβάται ή δεν σκέφτεται, επιδιώκοντας όσο γίνεται περισσότερα οφέλη. Ώσπου να βρεθεί ο κατάλληλος «αρχηγός» που θα ηγηθεί αυτό το κατάπτυστο περιεχόμενό μας. Και τότε θα ‘ναι αργά για ν’ αντιδράσουμε. 

Ο νεοναζισμός είμαστε εσείς κι εμείς – όπως στη γνωστή παράσταση του Πιραντέλο. Είμαστε εσείς, εμείς και τα παιδιά μας. Δεχόμαστε να ‘μαστε απάνθρωποι μπρος στους φορείς του AIDS, από άγνοια αλλά και τόσο «ανθρώπινοι» και συγκαταβατικοί μπροστά στα ανθρωποειδή ερπετά του φασισμού, πάλι από άγνοια, αλλά κι από φόβο κι από συνήθεια. 

Και το Κακό ελλοχεύει χωρίς προφύλαξη, χωρίς ντροπή. Ο νεοναζισμός δεν είναι θεωρία, σκέψη και αναρχία. Είναι μια παράσταση. Εσείς κι εμείς. Και πρωταγωνιστεί ο Θάνατος.

ΠΗΓΗ: http://www.sansimera.gr/articles/668#ixzz3SV7XsKg1

Αναρχία σημαίνει ενάντια στην εξουσία, τον φασισμό και την πατριαρχ...oh, wait!

Προειδοποίηση για triggering σε σχέση με βιασμό/σεξουαλική κακοποίηση/έμφυλη βία/σεξισμό

Μια αφίσα για ένα φεστιβάλ οικονομικής στήριξης σε συλληφθέντες αντιφασίστες ανακινεί, μάλλον επίτηδες, θαμμένες ιστορίες στις μνήμες του αντιεξουσιαστικού/αναρχικού κινήματος στη Γαλλία. Ιστορίες που τραυμάτισαν τα άτομα που τις βίωσαν και που είχαν αντίκτυπο στις ζωές τους. Έθεσαν επίσης σε προβληματισμό τον κόσμο που τις έμαθε. Η αφίσα η ίδια, η επιλογή του καλλιτέχνη που τη δημιούργησε, αλλά και η αντίδραση στη μετέπειτα κριτική που έγινε, είναι ενδεικτικές των πατριαρχικών λογικών/λόγων/νοοτροπιών, αλλά και των πατριαρχικών τρόπων οργάνωσης, αναπαράστασης και απεικόνισης που εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμα και μέσα στα αντιεξουσιαστικά/αναρχικά/αυτόνομα κινήματα. Και όχι μόνο στη Γαλλία.

Η αφίσα απεικόνιζε έναν άντρα και μια γυναίκα. Φαινομενικά, αυτό μοιάζει να είναι ίση εκπροσώπηση των φύλων, έτσι δεν είναι; Χμ, μόνο αν ακολουθήσουμε την καθεστωτική ρητορική ότι τα φύλα είναι δύο. Ρητορική η οποία δυστυχώς είναι κυρίαρχη στις κοινωνίες που ζούμε, ακόμα και εντός των α/α/α κινημάτων, τα οποία στην πλειοψηφία τους φαίνεται να αποδέχονται τη ρητορική περί διπολικότητας των φύλων χωρίς αμφισβήτηση και προβληματισμό.

Ένας άντρας και μια γυναίκα, λοιπόν. Οι δύο κυρίαρχες έμφυλες ταυτότητες. Καμία εκπροσώπηση των ανθρώπων που δεν χωρούν σε κάποιο από τα δύο κουτάκια, των ανθρώπων που δεν αυτοπροσδιορίζονται ως γυναίκες ή ως άντρες και που διεκδικούν μια άλλη ή καμία έμφυλη ταυτότητα.

Τα δύο υποκείμενα που εκπροσωπούνται στην αφίσα φαίνεται να προσαρμόζονται αρκετά καλά στα υπάρχοντα έμφυλα στερεότυπα. Τα ρούχα και ο σωματότυπος της γυναίκας εστιάζουν στο φύλο της μέσα από την αναπαραγωγή κυρίαρχων προτύπων για το «γυναικείο σώμα» και το «γυναικείο ντύσιμο»: φοράει φούστα, τονίζονται τα στήθη της και είναι αρκετά πιο κοντή από τον άντρα. Παράλληλα, ο άντρας που απεικονίζεται στην αφίσα ακολουθεί επίσης το κυρίαρχο πρότυπο για το πως πρέπει να είναι ένας άντρας: φοράει παντελόνι, έχει απλό, άνετο ντύσιμο και είναι αρκετά πιο ψηλός από τη γυναίκα. Δεν θεωρούμε κανένα από τα εν λόγω χαρακτηριστικά των δύο υποκειμένων προβληματικά από μόνα τους, ούτε και σε συνδυασμό μεταξύ τους. Θεωρούμε όμως πως είναι προβληματική η απεικόνιση του κυρίαρχου διπολικού στερεοτύπου, μέσα από το οποίο αναπαράγονται δύσκαμπτες αντιλήψεις σε σχέση με τις έμφυλες ταυτότητες και τους έμφυλους ρόλους, χωρίς μάλιστα να αφήνεται χώρος για οποιεσδήποτε ταυτότητες ή εμπειρίες πέρα από αυτό το κυρίαρχο δίπολο. Μια τέτοια απεικόνιση είναι ιδιαίτερα προβληματική, λαμβάνοντας υπόψη ότι εκφράζεται στο συγκεκριμένο πλαίσιο των πατριαρχικών κοινωνιών στις οποίες ζούμε και δρούμε. Είναι ακόμα πιο προβληματική άμα λάβουμε υπόψη ποιος είναι ο δημιουργός της αφίσας, το ιστορικό του όσον αφορά την άσκηση έμφυλης βίας, αλλά και την αμετανόητη θέση του (θέμα στο οποίο θα επανέλθουμε πιο κάτω).

Η αφίσα, πέρα από το ότι συντηρεί έμφυλους αποκλεισμούς εντός της δυιστικής αντίληψης των φύλων, αναπαράγει και τη λογική ότι η βία είναι το μόνο μέσο ενάντια στον φασισμό, αφού τα δύο υποκείμενα είναι εξοπλισμένα για μάχη, κάτι που δεν χρειάζεται για ένα φεστιβάλ μουσικής που σκοπό έχει να μαζέψει χρήματα για συλληφθέντες συντρόφους. Αναγνωρίζουμε πως συχνά οι περιστάσεις είναι τέτοιες όπου η χρήση βίας είναι αναπόφευκτη ή/και δικαιολογημένη. Τέτοιες απεικονίσεις όμως είναι συχνές στον α/α/α χώρο γενικά. Όχι μόνο στη Γαλλία, αλλά και στην Κύπρο και αλλού. Επίσης εκτός από αχρείαστη, μια τέτοια προώθηση είναι συνυφασμένη με το πρότυπο μιας κυρίαρχης αρρενωπότητας, η οποία είναι αρκετά διαδεδομένη στον α/α/α και ιδιαίτερα στον αντιφασιστικό χώρο. Η βία και τα ένοπλα μέσα στις πατριαρχικές κοινωνίες που ζούμε είναι ιδιότητα και εργαλεία που εκφράζουν και εκφράζονται από αρρενωπές ταυτότητες: οι άντρες πάνε στον στρατό, οι άντρες εκπαιδεύονται σε πιο βίαιες και επιθετικές συμπεριφορές. Το γεγονός ότι στη συγκεκριμένη αφίσα η γυναίκα που απεικονίζεται έχει επίσης όπλα μαζί της δεν αναιρεί, ούτε απειλεί αυτή την έκφραση κυρίαρχης αρρενωπότητας, αφού στις σύγχρονες πατριαρχικές κοινωνίες, οι γυναίκες μπορούν και υιοθετούν αρρενωπούς ρόλους. Οι ρόλοι αυτοί όμως θεωρούνται αντρικοί και στα άτομα που τους επιτελούν αποδίδονται αρρενωπές ιδιότητες («λεβεντιά», «παλικαριά» κλπ). Η συγκεκριμένη αφίσα, αλλά και γενικότερα τέτοιες απεικονίσεις, δεν απειλούν, ούτε ανατρέπουν, ούτε αποδομούν τις κυρίαρχες αντιλήψεις περί αρρενωπότητας, αλλά μάλλον ταυτίζονται μαζί τους.

Νομίζω ότι το φαντάστηκε το όλο πράγμα

Καλά, είναι απλά μια τρελή σκύλα.
Κοίτα, γλυκιά μου. Η ταξική πάλη είναι η πιο σημαντική..όλα τα υπόλοιπα απλώς μας διαιρούν.
Δεν είναι τόσο άσχημα όσο τα λες πάντως.
-Δεν είναι συντροφ@ μου-

Όπως είπαμε όμως και πιο πάνω, το πιο προβληματικό είναι η επιλογή του δημιουργού της εν λόγω αφίσας. Την ίδια ώρα που οι διοργανωτ@ του φεστιβάλ δεχόντουσαν έντονη κριτική από διάφορες οργανώσεις σε αρκετές σελίδες αντιπληροφόρησης και φόρουμ σε σχέση με τον σεξισμό της αφίσας, ένα άρθρο στο indymedia Παρισιού αποκαλύπτει ότι ο άντρας στον οποίο ανατέθηκε ο σχεδιασμός της αφίσας και ο οποίος συμμετέχει στον α/α/α χώρο, είναι γνωστό πως έχει βιάσει τουλάχιστον μία γυναίκα. Οι πρώτες αποκαλύψεις για τον βιασμό αυτόν έγιναν το 2010. Εδώ θεωρούμε σημαντικό να αναφέρουμε ότι οι διοργανωτ@ 2 μήνες μετά (!) την αποκάλυψη και μόλις 1 βδομάδα πριν το φεστιβάλ δήλωσαν απλά ότι δεν γνώριζαν ότι ο σχεδιαστής ήταν βιαστής και ότι «ο καθένας αντιλαμβάνεται διαφορετικά τον φεμινισμό». Με αυτές τις δηλώσεις ουσιαστικά είπαν ότι η αφίσα για αυτ@ δεν έχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα. Τελικά, έβγαλαν μια νέα αφίσα και ανακοίνωσαν ότι το φεστιβάλ, που «είναι για καλό σκοπό», θα διεξαχθεί. Καμία ανάληψη πολιτικής ευθύνης για το λάθος που έκαναν και καμία απολογία για το ότι ανάθεσαν σε έναν βιαστή να σχεδιάσει ένα από τα σημαντικότερα μέσα προώθησης του φεστιβάλ.

Σε ποια μορφή αλληλεγγύης άραγε άτομα που μαρτυρούν ότι έχουν βιώσει βία και καταπίεση αναγκάζονται σε εξέταση για να γίνουν πιστευτά;

Λένε πως το φεστιβάλ είναι για καλό σκοπό αφήνοντας να εννοηθεί ότι… ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Παράλληλα, υποβιβάζουν τα θέματα του βιασμού, του σεξισμού και της έμφυλης βίας σε ζητήματα… προσωπικής αντίληψης (αν ο φεμινισμός ήταν θέμα προσωπικής αντίληψης, όπως είπαν, τότε και τα θέματά του θα ήταν επίσης… ζητήματα προσωπικής άποψης), αφαιρώντας την πολιτική του διάσταση και ακυρώνοντας τις εμπειρίες όχι μόνο της γυναίκας που κατήγγειλε τον βιασμό της από τον συγκεκριμένο άντρα, αλλά και κάθε ατόμου που βίωσε βιασμό/σεξουαλική παρενόχληση. Ακόμα, αναπαράγουν μια κυρίαρχη λογική ιεράρχησης των θεμάτων που προκύπτουν σε μιαν κοινωνία, σύμφωνα με την οποία κάποια ζητήματα (σε αυτήν την περίπτωση ο φασισμός) είναι πιο σημαντικά από άλλα (σε αυτήν την περίπτωση, η έμφυλη βία). Κατά την ίδια λογική, κάποιοι κινηματικοί αγώνες
(σε αυτήν την περίπτωση ο αντιφασισμός) είναι πιο σημαντικοί από άλλους (φεμινιστικοί αγώνες/αγώνες ενάντια στην έμφυλη βία).

Η συναίνεση είναι… εθελοντική, νηφάλια, ενθουσιώδης, λεκτική, μη-εξαναγκασμένη, συνεχόμενη, ενεργής, ειλικρινής. Απουσία συναίνεσης = Βιασμός

Το 2010 η γυναίκα που βιάστηκε από τον εν λόγω άντρα και η οποία είναι συντρόφισσα στον α/α/α χώρο δημοσίευσε 3 μισοτελειωμένα άρθρα με τον τίτλο «Πόσες φορές κάθε 4 χρόνια;» αναφερόμενη στις φορές που ανάβαλλε επί 4 χρόνια να μιλήσει ανοιχτά για τον βιασμό της. Αναβολές που οφείλονταν στο φόβο ότι, αν μιλούσε για αυτόν, οι συντροφ@ της θα την αντιμετώπιζαν, στην καλύτερη περίπτωση, ως μια «μικρή κοπελίτσα» που απογοητεύτηκε επειδή την άφησε ο γκόμενός της που είναι γνωστός στον κινηματικό χώρο, ειδικά στις καταλήψεις και στα φεστιβάλ και είναι τραγουδιστής ενός αναρχοπάνκ συγκροτήματος. 

Τα παραπάνω δεν αφορούν, βέβαια, μόνο τα α/α/α κινήματα στη Γαλλία, αφού τέτοια περιστατικά συμβαίνουν – μάλλον – παντού. Η εξιστόρηση της γυναίκας αυτής δεν αποτελεί μόνο έκφραση των συναισθημάτων της, αλλά και κριτική στα α/α/α κινήματα και στις πατριαρχικές δομές που διατηρούνται εντός τους.  Οι εμπειρίες της δεν είναι κάποια εξαίρεση, αλλά παρόμοιες εμπειρίες βίωσαν, βιώνουν και θα βιώσουν και άλλα άτομα μέσα στον α/α/α χώρο, μέχρι να συνειδητοποιήσουμε όλ@ ότι ο αντισεξισμός και οι αγώνες ενάντια στις πατριαρχικές δομές πρέπει να είναι αναπόσπαστα μέρη των α/α/α κινημάτων και το ίδιο σημαντικά όπως όλοι οι υπόλοιποι αγώνες.

Οι γυναίκες, μέσα στα α/α/α κινήματα, όπως και μέσα στην υπόλοιπη κοινωνία, συχνά χρειάζεται να αποδείξουν ότι αξίζουν σεβασμό. Για κάποι@, μια γυναίκα αξίζει σεβασμό όταν τη συστήσει ένας άντρας. Για κάποι@, μια γυναίκα έχει υπόσταση μέσα σε έναν χώρο, όταν είναι σεξουαλικά ενεργή (προσδίδοντάς της κάποια χρηστική αξία). Και για κάποι@, μια γυναίκα είναι ορατή μόνον όταν μπορεί να θεωρηθεί (με βάση τα ισχύοντα κοινωνικά στερεότυπα και πρότυπα) ότι είναι όμορφη (αισθητική αξία). Και όλα αυτά μέσα σε ένα κίνημα, το οποίο διεκδικεί κατά τα άλλα αυτονομία για όλ@.

Ας μην έχουμε αυταπάτες. Αυτά τα θέματα τα συναντάμε σε οποιαδήποτε γεωγραφική περιοχή υπάρχουν πατριαρχικές κοινωνίες και α/α/α κινήματα.

Την ίδια στιγμή που κρίνονται τα πιο πάνω, δεν ακούμε τσιμουδιά για τον σεξιστικό λόγο που κυριαρχεί στα συνθήματα ή/και σε κείμενα διάφορων α/α/α ομάδων. Παράλληλα, επικρατεί μια αδιαφορία για τις προσπάθειες που γίνονται από διάφορες συλλογικότητες/ συντρoφ@ να αντικαταστήσουμε στα κείμενα και στην καθημερινότητα το κυρίαρχο αρσενικό γένος με άλλες καταλήξεις και αντωνυμίες που να μην περιθωριοποιούν, ούτε να διαγράφουν έμφυλες ταυτότητες. Προσπάθειες που αποσκοπούν στο να αποβληθεί ο σεξιστικός λόγος από τις ζωές μας, καθώς και στο να αναγνωριστούν οι υπάρξεις, οι φωνές και οι εμπειρίες των υπόλοιπων φύλων ή α-φύλων, συμπεριλαμβανομένων και όσων δεν εμπίπτουν στο δίπολο «άντρας-γυναίκα». Οι δικαιολογίες σε αυτές τις συζητήσεις είναι του τύπου «δεν φαίνεται από τη γλώσσα αν είμαστε σεξιστές ή όχι, άρα γιατί να το κάνουμε; Με το να αλλάξουμε τον τρόπο που γράφουμε/μιλούμε δεν θα σταματήσει να υπάρχει σεξισμός/πατριαρχία, έτσι κι αλλιώς». Παράλληλα βέβαια κάποι@ θα μπορούσε να ρωτήσει, «με το να βάζουμε αλφάδια σε πανό δεν δημιουργούμε κάποια αναρχική κοινωνία, ούτε σταματάμε την κοινωνική καταπίεση, άρα για ποιο λόγο τα βάζουμε;». Γιατί είμαστε τόσο πρόθυμ@, ως κινήματα, να αναπαράγουμε τον κυρίαρχο έμφυλο λόγο και νιώθουμε ότι πρέπει να τον υπερασπιστούμε; Η άλλη δικαιολογία είναι «μα η γλώσσα δεν είναι σεξιστική», αγνοώντας έτσι παντελώς ότι η γλώσσα διαμορφώνεται μέσα σε συγκεκριμένες κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές συνθήκες και βέβαια τις αντανακλά.

Ο φεμινισμός στον α/α/α χώρο, όπως και στην υπόλοιπη κοινωνία, είναι ταμπού. Όταν δηλώνεις φεμινίστρια, πολλ@ σε κοιτάνε περίεργα. Ακόμα πιο περίεργα όταν δηλώνεις φεμινιστής. Ως φεμινίστρια, ακούς άκυρα σχόλια του στυλ «μα είσαι φεμινίστρια και μαγειρεύεις;», «κάνε σεξ να σου περάσει», «προσπαθείτε να καταπιέσετε τους άντρες», «είστε ευνουχίστριες» κλπ. Ως φεμινιστής ακούς επίσης άκυρα σχόλια όπως «η κοπέλα σου σε κάνει ό,τι θέλει», «ευνουχίστηκες» κλπ. Οι υποθέσεις για τον σεξουαλικό προσανατολισμό των φεμινιστ@ είναι επίσης συχνές και συνήθως συνοδεύονται από ομοφοβικά σχόλια.

Ένα άλλο συχνό δείγμα των ριζωμένων πατριαρχικών δομών εντός των α/α/α κινημάτων είναι η μη αναγνώριση του αντρικού προνομίου. Για παράδειγμα, σε συνελεύσεις του χώρου συνηθίζεται να μιλούν μόνο ή συχνότερα οι άντρες, επειδή μιλούν πιο δυνατά κι έντονα. Αναγνωρίζουμε πως οι περισσότεροι δεν το κάνουν σκόπιμα συνήθως. Μέσα από την κοινωνικοποίησή τους στις πατριαρχικές κοινωνίες που ζούμε, οι άντρες έμαθαν να εκφράζονται έτσι. Μπορούν όμως και οι ίδιοι να καταβάλουν προσπάθεια να το αναγνωρίσουν και να δουλέψουν προκειμένου να το αλλάξουν και να αφήνουν χώρο έκφρασης για όλ@.

Επίσης, συχνά, κατά τον καθορισμό τόπου και χρόνου συνελεύσεων ή/και δράσεων δεν λαμβάνονται υπόψη ανάγκες που μπορεί να έχουν τα παιδιά. Με αυτόν τον τρόπο αποκλείονται γυναίκες που είναι μητέρες, αφού συνήθως οι μητέρες έχουν τις πιο πολλές ευθύνες που αφορούν τη φροντίδα των παιδιών (ναι, αυτό συμβαίνει και με τα παιδιά του α/α/α χώρου…).

Η έμφυλη βία είναι ταμπού επίσης. Άμα εγείρονται τέτοια ζητήματα, συνήθως η απάντηση, ειδικά αν αφορά άντρα του χώρου, είναι ότι «είναι προσωπικά σας αυτά. Δεν μας αφορούν». Το προσωπικό είναι πολιτικό, όμως, όπως επανειλημμένα λέμε οι φεμινιστ@. Η έμφυλη βία είναι άσκηση εξουσίας και αυτό είναι ανάγκη να αναγνωρίζεται, ιδιαίτερα μέσα σε κινήματα τα οποία ασκούν κριτική στην εξουσία.

Ε, και άμα τα πράματα είναι τόσο δύσκολα για τις γυναίκες στο χώρο, που να μιλήσουμε για άτομα που αυτοπροσδιορίζονται έξω από δυιστικές αντιλήψεις περί έμφυλων ταυτοτήτων… Τα ίντερσεξ άτομα, τα άφυλα άτομα, τα τρανς άτομα, τα gender-queer άτομα, τα gender-bender άτομα, τα gender non-conforming άτομα, τα gender-neutral άτομα και όλα τα άτομα που δεν χωρούν στα κουτάκια «άντρας»/«γυναίκα» είναι βασικά ανύπαρκτα για τα και μέσα στα α/α/α κινήματα. Προφανώς, δεν νιώθουν άνετα ή/και ασφάλεια να υπάρξουν ή να εκφράσουν τις ταυτότητές τους μέσα σε αυτά. Και αυτό είναι ξεκάθαρα αποτυχία των α/α/α κινημάτων.

Υπάρχουν πολλές νόρμες και στερεότυπα, ακόμα και εντός των α/α/α κινημάτων, που χρειάζεται να αποδομήσουμε προκειμένου να μπορούμε να κινηθούμε προς μια κοινωνία ελεύθερη, αυτόνομη, στη βάση της αλληλεγγύης και όπου το κάθε πρόσωπο θα σέβεται την ελευθερία και την αυτονομία τ@ άλλ@. Τα α/α/α κινήματα δεν είναι υπεράνω πάσης υποψίας όσον αφορά την άσκηση διακρίσεων και εξουσίας. Μέχρι σήμερα, τα ζητήματα έμφυλων ανισοτήτων είναι θαμμένα με δικαιολογίες όπως «δεν είναι της ώρας», «υπάρχουν πιο επείγοντα θέματα να λύσουμε», «είναι ξεπερασμένα, αφού τα πράματα είναι καλύτερα σε σχέση με παλιά», «είναι υπερβολές των φεμινιστριών που θέλουν να ευνουχίσουν τους άντρες» ή «οι φεμινιστικές διεκδικήσεις χωρίζουν και διασπούν το κίνημα». 

Δυστυχώς όμως η αλήθεια είναι ότι οι πατριαρχικές δομές είναι ορατές και βαθιά ριζωμένες ακόμα και μέσα στα α/α/α κινήματα και αυτό είναι κάτι που πρέπει να δουλέψουμε για να αλλάξει, χωρίς να βρίσκουμε δικαιολογίες, αν ο πραγματικός στόχος μας είναι να διεκδικήσουμε αυτονομία και ελευθερία για όλ@. Και αυτή η αλλαγή δεν θα έρθει αν δεν αποβάλουμε πρώτα οι ίδι@ αυτά τα στοιχεία από πάνω μας. Όσ@ συνεχίζουν να κουβαλάνε μαζί τους αυτά τα στοιχεία και φανερώνουν είτε αδιαφορία, είτε μη θέληση για αλλαγή, πρέπει να μη νιώθουν άνετα να υπάρχουν και να δρουν μέσα στα α/α/α κινήματα. Τουλάχιστον όχι χωρίς να αλλάξουν και να δουλέψουν τ@ εαυτ@ τους, με τον ίδιον τρόπο που κάποι@ καπιταλιστ@ ή εθνικιστ@ ή ρατσιστ@ δε νιώθει άνετα να προσεγγίσει τα α/α/α κινήματα.

Εμείς ας προσπαθούμε όπως μπορούμε προκειμένου σεξιστ@, τρανσφοβικ@, ομοφοβικ@, βιαστ@ να μη νιώθουν άνετα να δρουν και να υπάρχουν μέσα στα α/α/α κινήματα. Για τη δική μας ουτοπία, όπου σεξιστικές, τρανσφοβικές, ομοφοβικές, μισογυνιστικές συμπεριφορές, αντιλήψεις, νοοτροπίες και πρακτικές δεν θα χωρούν. Κατά τον ίδιο τρόπο που δεν χωρούν ρατσιστικές, εθνικιστικές και φασιστικές συμπεριφορές, αντιλήψεις, νοοτροπίες, πρακτικές. Μέχρι την κατάλυση κάθε εξουσιαστικής δομής, συμπεριλαμβανομένων και των πατριαρχικών δομών.

Η επανάσταση θα είναι διαθεματική [1] αλλιώς δεν θα είναι η επανάστασή μου.
Τέρμα στον μονοθεματικό ακτιβισμό.
Υπάρχει μόνο ένα είδος αγώνα και αυτός είναι ο δικός μας, συλλογικός αγώνας.

[1] Η «διαθεματικότητα» είναι η κινηματική προσέγγιση κατά την οποία όλα τα στοιχεία (τάξη, φύλο, ταυτότητα φύλου, σεξουαλικός προσανατολισμός, μεταναστευτικό υπόβαθρο, εθνοτική καταγωγή, αναπηρία ή ικανότητα κοκ) λαμβάνονται υπόψη κατά την εξέταση ενός θέματος που αφορά δομές καταπίεσης. Για παράδειγμα, μια μαύρη γυναίκα επιχειρηματολογεί ότι η καταπίεση που υφίσταται δεν μπορεί να κατανοηθεί ξεχωριστά. Δεν μπορεί, δηλαδή, η καταπίεση ότι είναι μαύρη άνθρωπος και η καταπίεση ότι είναι γυναίκα να προσεγγισθεί και να κατανοηθεί ανεξάρτητα, αλλά σε συνδυασμό.

[2] Το @ χρησιμοποιείται στη θέση έμφυλων καταλήξεων, όταν το υποκείμενο είναι γενικό, προκειμένου να μην αναπαράγουμε πατριαρχικές δομές στη γλώσσα, οι οποίες θέτουν ένα φύλο (ή στην «καλύτερη» περίπτωση δύο φύλα) και τα άτομα που το (τα) εκφράζουν στην κορυφή της έμφυλης πυραμίδας, αποσιωπώντας, περιθωριοποιώντας και αποκλείοντας άλλα (εκτός από τα κυρίαρχα, δηλαδή) φύλα, καθώς και τα άτομα που εκφράζονται στα φύλα αυτά.

Ολόκληρο το άρθρο: Αναδημοσίευση από το περιοδικό Εντροπία και μετάφραση από scintilla.

Προβολή στο Πολιτιστικό Κέντρο "Τα 400 Χτυπήματα" του Φρανσουά Τρυφώ

Η Κινηματογραφική Λέσχη Πολιτιστικού Κέντρου Εργαζομένων ΟΤΕ Ν. Αττικής, παρουσιάζει την Παρασκευή 6/2/2015 στις 20:30, με ελεύθερη είσοδο την αριστουργηματική ταινία:

“Tα 400 χτυπήματα” (Les quatre cents coups) Γαλλία – 1959 – 93΄- Ασπρόμαυρο. Σκηνοθεσία: Φρανσουά Τρυφώ (François Roland Truffaut)
Με τους: με τους Ζαν-Πιερ Λεό, Αλμπέρ Ρεμί, Κλερ Μοριέ, Γκάι Ντεκομπλέ, Πατρίκ Οφέι, Ντανιέλ Κοτιέ, Ζορζέτ Φλαμάτ, Φρανσουά Νοσέρ

Υπόθεση: Ο Αντουάν Ντουανέλ είναι δεκατριών χρονών και ζει στο Παρίσι, με τους γονείς του. Η αδιαφορία των γονιών και η αυταρχική συμπεριφορά των καθηγητών του στο σχολείο, προκαλεί στον Αντουάν, ο οποίος ονειρεύεται την ελευθερία της θάλασσας, μια τάση φυγής από το καταπιεστικό, σχολικό και οικογενειακό περιβάλλον. Έτσι, μετά από πολλές περιπέτειες, ανάμεσα στις οποίες και ο εγκλεισμός του στο αναμορφωτήριο, κατορθώνει να φθάσει επιτέλους στην θάλασσα...

Τα 400 χτυπήματα είναι μια ταινία για την ενηλικίωση αλλά και για το ατέρμονο κυνήγι της νεανικής ελευθερίας. Μετά την απόδραση, η θάλασσα ανοίγεται μπροστά μας μαγευτική και άπειρη, και σε αντίθεση με το μουντό κόσμο στο οποίο ζούμε ελεύθερη από κανόνες και καταπίεση.

«Τα 400 χτυπήματα είναι το πιο περήφανο, το πιο πεισματάρικο, το πιο ξεροκέφαλο, με άλλα λόγια το πιο ελεύθερο φιλμ του κόσμου» Ζαν-Λυκ Γκοντάρ.

Το φιλμ το 1959 απέσπασε το Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ των Καννών και αποτελεί μία εμβληματική ταινία στην ιστορία της έβδομης τέχνης.

Την ταινία προλογίζει ο Βίκτωρας Ματζίνης, από το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, συντελεστής του Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου.

(Η χορηγία των ταινιών είναι ευγενική παροχή της New Star και του κ. Βελισσάριου Κοσυβάκη.)

Η Υπεύθυνη της Κινηματογραφικής Λέσχης: Στάικου Σέβη.