Οι «ανεπιθύμητοι» διώκτες των μνημονίων
Άρης Χατζηστεφάνου
Το πρώτο καθήκον κάθε κράτους είναι απέναντι στους πολίτες του.
Σεφάς Λουμίνα
Eίχαν περάσει ελάχιστες ώρες από τη στιγμή που ο Σεφάς Λουμίνα
έφτασε στο ξενοδοχείο του στο κέντρο της Αθήνας. Τα Ηνωμένα Εθνη τού
είχαν αναθέσει ως ειδική αποστολή να εξετάσει τις επιπτώσεις των
μνημονίων στην κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αφησε τις βαλίτσες
του στο δωμάτιο και κατέβηκε να συναντήσει την ομάδα εμπειρογνωμόνων και
μεταφραστών που είχε έρθει να τον υποδεχτεί. Ηταν η στιγμή που άκουσε
περίεργους θορύβους από το λόμπι του ξενοδοχείου. Περαστικοί αλλά και
αστυνομικοί μαζεύονταν έξω από την πόρτα για να δουν τι είχε συμβεί.
Οπως του εξήγησαν οι υπάλληλοι του ξενοδοχείου, κάποιος είχε νοικιάσει
ένα δωμάτιο στον έκτο όροφο, άνοιξε το παράθυρο και πήδηξε στο κενό. Στο
σημείωμα που άφησε εξηγούσε ότι δεν άντεχε άλλο την κατάσταση στην
οποία τον οδήγησε η οικονομική κρίση.«Και αυτές ήταν μόνο οι πρώτες μου ώρες στην Ελλάδα» μου εξήγησε ο Σεφάς Λουμίνα, πριν αρχίσει να παραθέτει αμέτρητα περιστατικά εξαθλίωσης και απόγνωσης που κατέγραψε τις λίγες ημέρες που βρισκόταν στην Αθήνα. Η έκθεση την οποία παρουσίασε στα Ηνωμένα Εθνη ήταν πραγματικός κόλαφος όχι μόνο για τις μνημονιακές κυβερνήσεις, αλλά και για το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Μεταξύ άλλων η έκθεση σύστηνε στους δανειστές (άρα και στην Ε.Ε.) να διακόψουν κάθε πρόγραμμα «βοήθειας», εάν αυτή παρέχεται υπό όρους ταπεινωτικών πολιτικών που υπονομεύουν την ανάπτυξη και τα ανθρώπινα δικαιώματα, και να συμπεριλάβουν τη μείωση της ανεργίας και της φτώχειας ως μετρήσιμους στόχους στο πρόγραμμα προσαρμογής.
Χωρίς ίσως να το συνειδητοποιεί και ο ίδιος, μετατρεπόταν σε persona non grata για την Ε.Ε. και την κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου. Απέναντί του δεν είχε απλώς συγκεκριμένα πρόσωπα που προσπαθούσαν να αποσιωπήσουν την έρευνά του για να προωθήσουν τις μνημονιακές πολιτικές, αλλά θεσμούς που αδιαφορούσαν για την καταστρατήγηση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Η Ευρωπαϊκή Ενωση στο σύνολό της», μου εξηγεί ο διακεκριμένος καθηγητής, «ήταν εξαιρετικά εχθρική στην αποστολή του ΟΗΕ για το εξωτερικό δημόσιο χρέος και τα ανθρώπινα δικαιώματα και στρεφόταν εναντίον κάθε σχετικού ψηφίσματος». Και όταν ο ίδιος ρωτούσε γιατί συνέβαινε αυτό η απάντηση ήταν πως «το να εξετάζεις τα ανθρώπινα δικαιώματα σε σχέση με το χρέος αποτελεί σπατάλη χρημάτων».
Ο Σεφάς Λουμίνα δηλώνει εξαρχής ότι «μια χώρα οφείλει να αποπληρώνει τα χρέη της». Σπεύδει όμως να συμπληρώσει ότι κανείς δεν μπορεί να απαιτεί την αποπληρωμή εάν αυτή στερεί από το κράτος την ικανότητα να εξυπηρετήσει πρωταρχικές υποχρεώσεις του απέναντι στον πληθυσμό του». Παρά την εχθρική στάση της Ε.Ε. πίστεψε προς στιγμήν ότι η έκθεσή του θα προσέφερε ένα πανίσχυρο όπλο στην τότε ελληνική κυβέρνηση για να διαχειριστεί ή και να διαγράψει τα χρέη της. Αυτό που δεν μπορούσε να διανοηθεί είναι ότι το πολιτικό κατεστημένο της Ελλάδας θα στρεφόταν εναντίον του γιατί τόλμησε να υπερασπιστεί την Ελλάδα σε βάρος των πιστωτών. «Δεν μπορούσα να φανταστώ τέτοια αντίδραση» μου εξηγεί. «Πίστευα πως κάθε κυβέρνηση θα αγκάλιαζε μια έκθεση η οποία την βοηθούσε να ενισχύσει τη θέση των πολιτών της».
Η ελληνική κυβέρνηση όμως, η οποία καταδίκαζε κάθε σχετικό ψήφισμα στο πλαίσιο της Ε.Ε., δεν ήταν ο μοναδικός του αντίπαλος. Οταν ο Σεφάς Λουμίνα επέστρεψε στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 2015, ως μέλος πλέον της Επιτροπής Αλήθειας Δημόσιου Χρέους, έπεσε και αυτός θύμα της προσπάθειας αποδόμησης που ενορχήστρωναν τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης. Το παρακάτω απόσπασμα από τη στήλη του Γιάννη Πρετεντέρη στα «Νέα» συνοψίζει τη στάση αρκετών δημοσιογράφων που διαλαλούσαν την άγνοιά τους ως προσόν: «Ευτυχώς η “Αυγή” αποκάλυψε μερικές από τις “σημαντικές προσωπικότητες” της Επιτροπής - δεν θα αναφέρω τα ονόματα, είναι παντελώς άγνωστα. Μετέχουν λοιπόν (σύμφωνα με την εφημερίδα) ένας δικηγόρος “με ειδικότητα τα ανθρώπινα δικαιώματα”, ένας “πρώην(!) ειδικός για το δικαίωμα στην τροφή”(!)…».
Δεν υπήρχε αμφιβολία πως ο «δικηγόρος» ήταν ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ, Σεφάς Λουμίνα. Αναζητώντας όμως και τον «πρώην ειδικό για το δικαίωμα στην τροφή» συνειδητοποιήσαμε ότι πρόκειται για τον ειδικό εισηγητή των Ηνωμένων Εθνών, Ολιβιέ ντε Σούτερ, ο οποίος μετέχει επίσης στην Επιτροπή Αλήθειας Δημόσιου Χρέους. Ηδη από την πρώτη στιγμή που καθίσαμε μαζί του για μια συνέντευξη καταλάβαμε γιατί είχε περάσει στη μαύρη λίστα των «τιτάνων» της ελληνικής δημοσιογραφίας. «Οι δανειακές συμβάσεις», μου εξηγεί ο παγκοσμίου φήμης καθηγητής Διεθνούς Δικαίου, «μπορεί να είναι άκυρες εάν αποδειχτεί ότι η μια πλευρά έπεσε θύμα εξαναγκασμού – εάν δηλαδή δεν δόθηκε στην Ελλάδα καμία άλλη επιλογή από το να τις αποδεχτεί».
Αν και εξετάζουν διαφορετικές χρονικές στιγμές των δανειακών συμβάσεων (τη σύναψη και τις επιπτώσεις από την εφαρμογή τους) οι δυο καθηγητές και πρώην εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ φαίνεται να καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα: Οι δανειακές συμβάσεις θα μπορούσαν να κηρυχθούν άκυρες είτε γιατί υπογράφηκαν υπό καθεστώς εξαναγκασμού είτε γιατί η εφαρμογή τους θα οδηγούσε αποδεδειγμένα σε παραβίαση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ποιος θέλει όμως να ακούσει δύο καθηγητές του ΟΗΕ που «απέτυχαν» τόσο οικτρά στην καριέρα τους, ώστε δεν κέρδισαν την αποδοχή των ελληνικών μέσων ενημέρωσης;
Αναδημοσίευση από την Εφημερίδα των Συντακτών