Ήρθε η ώρα να τολμήσουμε

Ήρθε η ώρα να τολμήσουμε

Σαβούρα θα βρούμε στο δρόμο μας μπόλικη. Μήπως σήμερα δεν βρίσκουμε; Αλλά τουλάχιστον η ειλικρινής αποτυχία είναι προτιμότερη από την προκάτ επιτυχία

Του Νίκου Σβέρκου Οι άνθρωποι που μεγαλώσαμε στην Ελλάδα τις τελευταίες δυο ή τρεις δεκαετίες, πήραμε μια τρομερά περιορισμένη πολιτιστική ανατροφή. Η κατασκευή “ιερών έντεχνων τεράτων” είχε τελικά τραγικά αποτελέσματα. Η πλειοψηφία των ανθρώπων αυτής της ηλικιακής ομάδας προτίμησε άλλες εμπορευματικές εκδοχές της μουσικής, αφού ουσιαστικά το μονοπώλιο του έντεχνου κατάντησε τον εαυτό του ατελέσφορο και επαναλαμβανόμενο. Το κράτος έκανε “σημαία” του τον πολιτισμό. Όχι όποιον κι όποιον. Τον κρατικοδίαιτο, αυτόν τον πολιτισμό που σπουδάζεται με την προσωπική εμμονή και τελικά μαραζώνει από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό του με τις επιχορηγήσεις. Να είμαστε σοβαροί. Χωρίς ενίσχυση και δημοκρατία πολιτισμός δεν παράγεται. Δείτε την Γαλλία πώς παρήγαγε τα κινηματογραφικά κομψοτεχνήματά της. Ήταν κεντρική απόφαση της πολιτείας να φτιαχτεί ο γαλλικός κινηματογράφος. Και δόθηκε άπλετος χώρος στους δημιουργούς, εκφραστική ελευθερία και ηθική (εκτός από οικονομική) ενίσχυση. Στην Ελλάδα των δυο-τριών σπουδαίων δημιουργών η παραγωγή έγινε άνυδρη, βαρετή και τελικά επέθανε. Το εντυπωσιακό αποτέλεσμα  του “Κυνόδοντα” δεν είναι παρά ένα πυροτέχνημα, μια κορυφή ενός παγόβουνου που πολύ απλά δεν υπάρχει. Έτσι συμβαίνει δυστυχώς και στη μουσική. Πάλι καλά που εκεί υπάρχουν σποραδικά σπουδαία αποτελέσματα από ανθρώπους της “επόμενης γενιάς” που δημιούργησαν έξω από το πλαίσιο. Είναι τρομερά κουραστικό να ανακυκλώνουμε τους επαίνους. Όσο σκληρό κι αν μοιάζει, ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος ή ο Μίκης Θεοδωράκης (τα ονόματα αυτά είναι αντιπροσωπευτικά και όχι μοναδικά στο είδος τους) απέτυχαν οικτρά. Δεν έκαναν τίποτα για να εξασφαλιστεί η πολιτιστική συνέχεια στις τέχνες τους, που είναι εξόχως λαϊκές. Οι όμορφες σποραδικές ριπές του Αγγελάκα, του Παυλίδη ή του Δεληβοριά ουσιαστικά δεν αποτελούν διαχειριστικά παιδιά των παραπάνω, παρά μόνον περιπτώσεις που διύλισαν την λατρεία τους για την έκφραση μέσα από το πολιτιστικό τους περιβάλλον. Η πιο συνήθης δικαιολογία λέει ότι “οι καιροί άλλαξαν” και ως εκ τούτου δεν είναι δυνατόν να υπάρχει τόσο σπουδαία παραγωγή όπως στο παρελθόν. Μισό λεπτό, αγαπητοί λάτρεις της φορμόλης! Η τέχνη αποτελεί είδος για χρήση και ανάπτυξη υπό συγκεκριμένες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες; Ε, όχι! Δεν γίνεται σήμερα να μην υπάρχει τρανταχτή έκφραση της δυσαρέσκειας για τα μύρια όσα μάς περιβάλλουν. Αν δεν υπάρχει, τότε μιλάμε για μια κοινωνία νεκρή, πράγμα που και προσωπικά αρνούμαι να αποδεχτώ. Άρα κάπου είναι κρυμμένη. Επειδή από το κράτος πολλές φορές περιμέναμε πολλά, αλλά σοβαρότητα δεν αντικρίσαμε, καιρός είναι να σπάσουμε τα στεγανά. Ο καθένας από εμάς, δημιουργός ή θεατής, πομπός ή δέκτης, να σταματήσει την ιδιώτευση της τέχνης. Να ανοίξουμε μάτια, αυτιά, μυαλό και ψυχή και να έρθουμε αντιμέτωποι με την πραγματικότητα. Να σταματήσουμε να ντρεπόμαστε για ό,τι λατρεύουμε, να απενοχοποιήσουμε εικόνες, λέξεις και ήχους και τουλάχιστον να δοκιμάσουμε. Σαβούρα θα βρούμε στο δρόμο μας μπόλικη. Μήπως σήμερα δεν βρίσκουμε; Αλλά τουλάχιστον η ειλικρινής αποτυχία είναι προτιμότερη από την προκάτ επιτυχία. Σημ: Αυτές οι σκέψεις είναι αποτέλεσμα της είδησης του θανάτου του Μανώλη Ρασούλη, για τον οποίο πολλά άκουσα και λίγα πίστεψα. Το υπέροχα άμεσο έργο του αρκεί. Υπήρξε άψογος..